บานชื่น

Zinnia elegans Jacq (Compositae), Zinnia.

บานชื่น
บานชื่น

บานชื่น เป็นไม้ล้มลุก ต้นสูงประมาณ 2 ฟุต ต้น ใบและกิ่งก้านมีขนอ่อน ๆ ใบเป็นใบเดี่ยว ใบมนปลายแหลม ขอบใบเรียบ โคนใบสั้น ใบออกเป็นคู่ตรงกันข้ามเวียนรอบต้น ดอกมีทั้งชนิดซ้อนและไม่ซ้อน มีสีต่าง ๆ มากมาย

บานชื่น เป็นไม้พื้นเมืองของอเมริกใต้และเม็กซิโก พันธุ์แม่ที่นิยมปลูกกันกว้างขวางคือ Zinnia elegans ชื่อ Zinnia นี้ตั้งให้เป็นเกียรติแก่นักชีววิทยาชาวเยอรมันแห่งมหาวิทยาลัยกอตตินเกน คือ Johnann Gottfried Zinn (พ.ศ.2270-2302) บานชื่นมีพันธุ์ที่ผสมขึ้นใหม่อีกมาก ชนิดดอกใหญ่รูปทรงเหมือนรักเร่ หรือมีกลีบเล็กยาวบิดเหมือนเบญจมาศ เป็นที่นิยมกันมาก นอกจากนี้ก็มีชนิดดอกเล็กรูปสวย เช่นพันธุ์ Z.angustifolia ต้นสูงเพียงฟุตครึ่งให้ดอกสีส้ม พันธุ์ Z. linearis ต้นสูง 3 ฟุต ดอกสีส้มและเหลืองซึ่งบางทีเรียกกันว่า กระดุมเงินหรือกระดุมแสด

การปลูกบานชื่นต้องใช้ดินร่วนซุย มีการระบายน้ำได้ดี บานชื่นชอบอยู่กลางแจ้ง ถูกแดดเต็มที่ การขยายพันธุ์ใช้เพาะเมล็ดในกะบะหรือแปลงเพาะก่อน แล้วจึงนำไปปลูกในแปลงปลูก

มีผู้นิยมปลูกบานชื่นเป็นไม้ประดับกันมาก โดยปลูกตามแปลงขอบสนามหรือปลูกรวมกับพันธุ์ไม้อื่น เพราะบานชื่นมีดอกที่ให้สีต่างๆ มาก พันธุ์ต้นแคระ ดอกเล็กเหมาะที่จะนำไปปลูกเป็นขอบแถวหน้าขอบแปลงรวมพันธุ์ไม้อื่น บานชื่นนี้เหมาะปลูกเพื่อชมดอกกับต้นยิ่งกว่าตัดดอกมาชมเพราะดอกไม่ทน